Aborcja poza etyką i prawem? stanowisko zespołu ekspertów KEP ds. bioetycznych

STANOWISKO Zespołu Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych

Aborcja poza etyką i prawem?

 

  1. Członkowie Zespołu Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych z uwagą śledzą działania podejmowane przez członków rządu RP mające na celu liberalizację praktyki zabijania nienarodzonych dzieci[1]. Treść wytycznych, jak i sposób ich publikowania budzą najwyższy niepokój. Można mieć wrażenie, że wprost zmierza się do praktykowania aborcji poza refleksją etyczną i wbrew ochronie prawnej gwarantowanej przez Konstytucję.
  2. Zespół Ekspertów przypomina fundamentalną prawdę z zakresu genetyki, że życie każdego człowieka zaczyna się w chwili poczęcia. Od tego momentu rozwija się ono nieprzerwanie w oparciu o wewnętrzne zasady zapisane w jego genomie. Jego życie nie jest mniej ważne od życia każdego innego człowieka. Jak bardzo fundamentalna jest to prawda dla życia społecznego świadczy jej zapisanie w Konstytucji Rzeczypospolitej. Tę prawdę potwierdza też serce człowieka w postaci nakazu sumienia, aby czynił dobro i unikał zła. Od tego nakazu nie jest on w stanie się uwolnić, gdyż dotyczy on fundamentu ludzkiej moralności. Pogarda dla tego nakazu jest bardzo niebezpieczna dla relacji społecznych, gdyż podważa zasadność innych praw chroniących wartości ludzkie w życiu społecznym.
  3. Należy przypomnieć wyrażony już w dniu 4 września 2023 r. sprzeciw wobec stworzenia nowej wykładni istniejącego prawa, zmierzającej do poszerzenia kryteriów, dopuszczających legalne pozbawienie życia nienarodzonego dziecka w oparciu o przesłankę zdrowia psychicznego. Aborcja nie należy do metod terapeutycznych stosowanych w leczeniu. Uśmiercenie dziecka nie może być uważane za środek do przywrócenia zdrowia kobiety.[2] Zdziwienie członków Zespołu budzi też faktyczny zakaz przeprowadzania konsultacji i organizowania konsylium w celu przeanalizowania przesłanek do dokonania aborcji. Wytyczne te naruszają ustawowe uprawnienie lekarza do zasięgnięcia z własnej inicjatywy opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiego wynikające z art. 37 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Biorąc pod uwagę dobro pacjentów, którymi są matka i dziecko nienarodzone, odwołanie się do opinii doświadczonych lekarzy pozwala poszukiwać rozwiązania najbardziej optymalnego.
  4. Szczególne zaniepokojenie budzą próby pozaustawowego ograniczenia konstytucjonal-nego prawa do wolności sumienia wyrażającego się w możliwości odmówienia podjęcia działań medycznych pozostających w sprzeczności z systemem wartości lekarza, a tym bardziej z systemem wartości uniwersalnych. „Nie do przyjęcia jest tworzenie kultury wykonywania zawodu medycznego, w której […] jednostka traci swoją podmiotowość, zostaje zmuszona zaprzeczyć swojej tożsamości i brać udział w postępowaniu, które w osądzie jej sumienia jest złem moralnym”[3]. Nie do zaakceptowania jest wymuszanie dokonywania przerywania ciąży pod groźbą sankcji finansowych, w tym utraty kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Zauważyć należy, że sumienie lekarzy może być łamane w takiej sytuacji przez osoby zarządzające podmiotami leczniczymi, które będą się obawiać ograniczenia lub utraty finansowania działalności leczniczej ze środków publicznych. Takie rozwiązanie nie liczy się też z fundamentalnym prawem obywateli do świadczeń zdrowotnych, które zostaną ograniczone przez pozbawienie szpitali należnych im funduszy. Nie jest to więc kara wymierzona w dyrekcje szpitali, ale pracowników szpitala, którzy mają prawo do godziwego wynagrodzenia, a nade wszystko w pacjentów, którzy mają prawo do korzystania z dostępnych terapii.
  5. Wytyczne Prokuratora Generalnego stawiają pod znakiem zapytania jego niezależność, która winna zapewnić każdemu obywatelowi gwarancje, że jego sprawa zostanie rozpoznana w sposób obiektywny i rzetelny, bez ingerencji ze strony pozamedycznej. Poważne zaniepokojenie budzą naciski Prokuratora Generalnego, aby postępowania w sprawie pomocnictwa w przeprowadzeniu aborcji umarzać lub kierować wnioski do sądu o warunkowe umorzenie sprawy ze względu na znikomą szkodliwość społeczną. W świetle dotychczasowych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (z dnia 28 maja 1997 r. sygn. akt K. 26/96 oraz z dnia 22 października 2020 r. sygn. akt K 1/20) nie ma argumentów za zmianą interpretacji momentu rozpoczęcia prawnej ochrony życia. Powinna się ona rozpoczynać od momentu poczęcia i obejmować cały okres ciąży. Z uwagi na fundamental-ny charakter prawa do życia nie można uznać działań w nie wymierzonych za cechujące się niewielką szkodliwością.
  6. Zespół Ekspertów przypomina niezmienne nauczanie Kościoła, że „bezpośrednie przerwanie ciąży, to znaczy zamierzone jako cel czy jako środek, jest zawsze poważnym nieładem moralnym, gdyż jest dobrowolnym zabójstwem niewinnej istoty ludzkiej” (Jan Paweł II, encyklika Evangelium vitae nr 62). Według prawa kościelnego dokonanie zabójstwa nienarodzonego dziecka oraz wspólnictwo w tym procederze taktowane jest jako jedno z najcięższych przestępstw i karane jest karą ekskomuniki, która wyklucza z udziału w dobrach duchowych powierzonych Kościołowi przez Chrystusa.

 

W imieniu Zespołu Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych

Bp Józef Wróbel SCJ

Warszawa, 3 września 2024 r.

 

[1] Minister Zdrowia, Wytyczne w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży, opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia w dniu 30 sierpnia 2024 r.; Prokurator Generalny, Wytyczne Nr 924 w sprawie zasad postępowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w zakresie prowadzenia spraw dotyczących odmowy dokonania przerwania ciąży oraz tzw. aborcji farmakologicznej, opublikowane na stronie internetowej Prokuratury Krajowej w dniu 9 sierpnia 2024 r.

[2] Por. Zespół Ekspertów KEP ds. Bioetycznych, Stanowisko w sprawie dopuszczalności aborcji w oparciu o przesłankę zdrowia psychicznego (4.09.2023), AKEP nr 1(35)/2023, s. 287, nr 4.

[3] Zespół Ekspertów KEP ds. Bioetycznych, Stanowisko w sprawie klauzuli sumienia (14.02.2014), AKEP nr 1(25)/2014, s.82, nr 16.


Komunikat dotyczący działalności Bractwa św. Piusa X

KOMUNIKAT DOTYCZĄCY DZIAŁALNOŚCI BRACTWA ŚWIĘTEGO PIUSA X NA TERENIE ARCHIDIECEZJI KATOWICKIEJ

 

Odnośnie do działalności Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X (FSSPX)
na terenie archidiecezji katowickiej informuję, iż na podstawie aktualnych wytycznych Stolicy Apostolskiej status tegoż Bractwa w Kościele jest kanonicznie nieuregulowany.

Przypominam, że:

  1. 21 stycznia 2009 roku papież Benedykt XVI – w nadziei na osiągniecie przez Bractwo pełnej jedności z Kościołem – uwolnił od zaciągniętej ekskomuniki ówczesnego przełożonego Bractwa oraz trzech innych biskupów wyświęconych bez zgody Stolicy Apostolskiej.
  2. W Roku Miłosierdzia, tj. od 8 grudnia 2015 do 20 listopada 2016 roku, papież Franciszek udzielił kapłanom Bractwa jurysdykcji do ważnego słuchania spowiedzi i rozgrzeszania, a następnie, w liście apostolskim Misericordia
    et misera
    z 20 listopada 2016 roku, podjął decyzję o wydłużeniu tej możliwości poza okres jubileuszowy, aż do wydania nowych postanowień w tym względzie (por. tamże, n. 12).
  3. W liście apostolskim Traditionis custodes z 16 lipca 2021 roku papież Franciszek określił zasady sprawowania liturgii rzymskiej sprzed 1970 roku, wskazując m.in., iż „do zadań biskupa diecezjalnego jako moderatora, promotora i stróża całego życia liturgicznego w powierzonym mu Kościele partykularnym należy regulowanie celebracji liturgicznych w swojej diecezji. Dlatego do jego wyłącznej kompetencji należy zezwolenie na używanie w diecezji Mszału Rzymskiego
    z 1962 r., z zastosowaniem się do wytycznych Stolicy Apostolskiej” (art. 2).
    W dokumencie tym określono również inne szczególne zadania biskupa, a także powinności prezbitera korzystającego z niektórych dawnych form liturgii rzymskiej (por. art. 3‒5). Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów w dokumencie z 4 grudnia 2021 roku podała dalsze wyjaśnienia
    i szczegółowe wskazania w tym względzie.

Opierając się na wyżej wymienionych podstawach prawnych, należy wskazać,
iż kapłani Bractwa – działając na terenie diecezji bez zezwolenia Biskupa miejsca – sprawują Mszę świętą ważnie, ale niegodziwie, gdyż czynią to poza ramami dyscypliny kościelnej. Dlatego wszystkim wiernym, którzy są duchowo przywiązani do Mszy świętej według dawnej formy liturgii rzymskiej (czyli do tzw. Mszy trydenckiej), usilnie zalecam uczestnictwo w Mszy świętej w zaaprobowanych i wyznaczonych do tego miejscach, tj.:

  • w kościele pw. świętych Męczenników Jana i Pawła w Katowicach-Dębie –
    w I i III niedzielę miesiąca o godz. 17:30;
  • w kościele pw. Matki Bożej Bolesnej w Rybniku – w II niedzielę miesiąca
    o godz. 14:00;
  • w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Tychach – w II i IV niedzielę miesiąca
    o godz. 17:30;
  • w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Wodzisławiu Śląskim – w IV niedzielę miesiąca o godz. 13:00.

Zapewniam, iż we wskazanych lokalizacjach Msza święta wg dawnej formy liturgii rzymskiej jest sprawowana z zachowaniem przepisów kościelnych, w jedności z Ojcem Świętym oraz Biskupem miejsca.

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w liście apostolskim Misericordia et misera z 20 listopada 2016 roku kapłani Bractwa ważnie słuchają spowiedzi i udzielają rozgrzeszenia.

 

Z modlitwą o dar jedności w Kościele katolickim oraz pasterskim błogosławieństwem,

† Adrian Józef Galbas SAC Arcybiskup Metropolita Katowicki

ks. Tomasz Wojtal Kanclerz Kurii Metropolitalnej

Katowice, 3 września 2024 roku, we wspomnienie św. Grzegorza Wielkiego, papieża i doktora Kościoła


Dominikańska Szkoła Teologii


Matka Boga Widowisko multimedialne

Matka Boga   Widowisko multimedialne   28 września 2024 godz. 19.00   Kościół pw. Ducha Świętego w Tychach

Matka Boga to widowisko muzyczno – multimedialne, którego scenariusz został oparty na ideowej i plastycznej koncepcji zrealizowanych i niezrealizowanych projektów Jerzego Nowosielskiego dla tyskiego Kościoła Ducha Świętego.

To interdyscyplinarne przedsięwzięcie jest ściśle powiązane z wykonaną już polichromią Mistrza. Jego dopełnieniem będzie unikatowa próba multimedialnej realizacji niedokończonego dzieła w formie gigantycznych projekcji na suficie tyskiej świątyni (w docelowych miejscach planowanej realizacji obiektów malarskich). Tytuł widowiska - Matka Boga - nawiązuje do wizerunku Matki Bożej Orantki, przedstawionej przez Jerzego Nowosielskiego w prezbiterium Kościoła Ducha Świętego w Tychach.

Widowisko opiera się na koncepcji ścisłego połączenia formy muzycznej, słownej i wizualnej. W warstwie muzyczno - tekstowej będzie inspirowane głównie Akatystem do Ducha Św. i Akatystem ku czci Bogarodzicy (korespondującymi treściowo i stylistycznie z zagadnieniami ideowymi wnętrza). Twórcy wydarzenia premierowo zaprezentują utwory muzyczne, zainspirowane przestrzenią tyskiego kościoła oraz animacje multimedialne, które zostały oparte na ikonach J. Nowosielskiego (zrealizowanych oraz pozostających jedynie w fazie projektu koncepcji malarskich, znajdujących się m.in. w zbiorach Muzeum Miejskiego w Tychach).

Oprócz działań w obszarze artystycznym twórcy projektu pragną przybliżyć odbiorcom trudne w powszechnym odbiorze dzieło Mistrza poprzez wyjaśnienie jego złożonej ideologicznie symboliki. Temu służyć będą także wydana z okazji wydarzenia „Mapa sufitu kościoła” oraz towarzyszące widowisku spotkanie edukacyjne w formie wykładu i oprowadzania po tyskiej świątyni. 

 

Za realizację wydarzenia odpowiada doświadczony zespół wykonawców. Reżyseria
i projekcje multimedialne są autorstwa Mariusza Kozubka, a muzykę skomponował
i zaaranżował Piotr Solorz (team artystyczny, realizujący w ubiegłym roku spektakl muzyczny MARYJA w katowickim Spodku). W obsadzie widowiska pojawią się doświadczeni wokaliści
i muzycy (m.in. absolwenci Akademii Muzycznej w Katowicach). W realizacji wezmą także udział mieszkańcy Tychów, zaproszeni do okazjonalnego udziału w międzypokoleniowym chórze (współtworzonym m.in. przez uczniów tyskiej szkoły muzycznej).

 

            Nagradzany wielokrotnie budynek świątyni Ducha Świętego to wyjątkowy zabytek współczesnej sztuki sakralnej. Kościół został zaprojektowany pod koniec lat siedemdziesiątych przez wybitnego, polskiego architekta Stanisława Niemczyka. Wzorowany jest on na bryłach polskich kościołów drewnianych, gdzie dominująca płaszczyzna dachu spływa ku ziemi rozległymi „sobotami”. Drugą inspiracją niezwykłego kształtu świątyni był starotestamentalny „Namiot Spotkania”, towarzyszący Izraelitom podczas wędrówki po pustyni. Do wymalowania wnętrza tyskiego kościoła ks. Franciszek Resiak (budowniczy obiektu) zaprosił wielokrotnie nagradzanego Jerzego Nowosielskiego. W latach 1983-1986 powstała polichromia wykonana przez Mistrza, która stanowi swego rodzaju „sumę teologiczną” tego wielkiego artysty. Jego liczne dzieła, realizowane w cerkwiach i kościołach katolickich, stanowiły gwarancję wysokiej klasy artystycznej jak i duchowej zamówionego projektu. Wybitna polichromia w Kościele Ducha Świętego została zrealizowana niestety tylko w połowie (z powodu braku środków finansowych i postępującej choroby artysty nie namalowano m.in. kilku scen biblijnych i świętych Drugiego Tysiąclecia). Zachowały się jednak liczne projekty malarskie, dokumentujące pierwotny zamysł ideowy i plastyczny wystroju całego wnętrza.

           Skala dzieła i niezwykły charakter modlitewny wnętrza przyciąga do świątyni zwiedzających i wiernych. Jest to jedyna realizacja sakralna Nowosielskiego na Górnym Śląsku (i największa ze wszystkich polichromii Nowosielskiego w Polsce). Dzieło w powszechnej świadomości wciąż jednak jest zbyt mało obecne i doceniane.

            Pomysł na mapping nieukończonej części polichromii podsunęła twórcom wydarzenia Krystyna Czerni (wybitna znawczyni twórczości Nowosielskiego), podczas wykładu inaugurującego wystawę Spotkanie w Galerii Bielskiej BWA (2023 – Rok Nowosielskiego).

           

Reżyseria, kierownictwo artystyczne i literackie, projekcie multimedialne: Mariusz Kozubek
Muzyka, kierownictwo muzyczne:
Piotr Solorz

Wykonawcy: Soliści i Chór (uczniowie Zespołu Szkół Muzycznych im. Feliksa Rybickiego w Tychach oraz wolontariusze)

Opracowanie projektów graficznych: Agnieszka Jasińska
Koordynacja działań informacyjno – promocyjnych w obszarze mediów społecznościowych: Sara Solorz
Koordynator projektu:
Mirela Gontarz

Organizator: Katolicka Fundacja Młodzi dla Młodych

Współorganizator:
Miasto Tychy
Muzeum Miejskie w Tychach

Patronat honorowy:
JE Ksiądz Arcybiskup Adrian Józef Galbas SAC, Metropolita Górnośląski
Prezydent Miasta Tychy Maciej Gramatyka

Partnerzy:
Województwo Śląskie
Parafia Ducha Świętego w Tychach
Wydział Katechetyczny Kurii Metropolitalnej w Katowicach
Teatr Kozubka
Zespół Szkół Muzycznych im. Feliksa Rybickiego w Tychach

Patroni medialni:
Gość Niedzielny
Radio eM
TVP3 Katowice
kultura.tychy.pl
Twoje Tychy
TVP3 Katowice
TVS

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Kultura Interwencje. Edycja 2024.

Dofinansowano z budżetu Samorządu Województwa Śląskiego.

Zrealizowano z udziałem środków finansowych Miasta Tychy.

 

Twórcy widowiska bardzo dziękują ks. prałatowi Franciszkowi Resiakowi za pomoc przy zebraniu materiałów źródłowych i konsultację historyczną.

 

Jerzy Nowosielski – malarz, rysownik, scenograf, filozof i teolog prawosławny, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (żył w latach 1923-2011). Uważany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. W jego dziełach widoczny jest wpływ kultur Wschodu i Zachodu. Charakterystyczne dla jego dzieł są metafizyczne przedstawienia figuralne oraz pejzaże. W dorobku artystycznym Nowosielskiego szczególne znaczenie mają dzieła sakralne. Artysta jest autorem cennych polichromii, wykonanych w świątyniach wielu miast w Polsce i zagranicą (m.in. w kościele Opatrzności Bożej w Wesołej k. Warszawy, w cerkwi pw. Zaśnięcia Matki Bożej w Lourdes, w kościele Ducha świętego w Tychach czy w cerkwi pw. św. Michała w Hajnówce). Prowadził działalność pedagogiczną i naukową. Jest  laureatem wielu prestiżowych nagród i odznaczeń.

 

Stanisław Niemczyk – polski architekt, żyjący w latach 1943-2019. Autor budynków sakralnych, mieszkalnych i usługowych. Dzięki swoim niebanalnym i nowatorskim projektom zdobył wiele prestiżowych nagród, będąc docenionym zarówno w obszarze architektury, jak i w środowisku kościelnym. Projektując przestrzenie sakralne starał się odpowiedzieć na potrzeby wiernych. Zasłynął m.in. dzięki projektom kościoła Ducha Świętego w Tychach, za który otrzymał nagrodę roku SARP (1983), kościoła Jezusa Chrystusa Odkupiciela w Czechowicach-Dziedzicach czy kościoła św. Franciszka z Asyżu i św. Klary w Tychach. Był również nauczycielem akademickim.

 

Ks. Franciszek Resiak – duchowny, budowniczy i pierwszy proboszcz  kościoła Ducha Świętego
w Tychach, który zaprosił Jerzego Nowosielskiego do wykonania ikonografii w nowopowstałym  kościele. Urodzony w 1938 roku, przyjął święcenia kapłańskie w 1961 roku, a swoją służbę kapłańską pełnił w kilku śląskich parafiach. Chętnie angażował się w tematy ważne społecznie, m.in. wspomagając w czasie stanu wojennego strajkujących górników, czy strajkujących pracowników tyskiej fabryki samochodów w latach 90. XX w.  Autor książek:  Kościół na Zapadziu. Zarys historii kościoła Ducha Świętego w Tychach oraz Moje parafie – moje życie. Opowieść kapłana, a także Ikona. Święty obraz.

 

Mariusz Kozubek - reżyser ponad 60 autorskich premier muzyczno - teatralnych, producent teatralny, aktor i pedagog. Reżyser czterech megawidowisk w katowickim Spodku: Franciszek wezwanie z Asyżu, Exodus, Jonasz i Maryja. Jego spektakle prezentowane były w całej Polsce i w wielu miastach Europy (m.in. w Rzymie, Madrycie, Hadze). Laureat Nagrody I Stopnia w Dziedzinie Kultury Prezydenta Gliwic i Nagrody im. Ks. E. Szramka. W ubiegłym roku przygotował dwa autorskie widowiska: oratorium teatralno-muzyczne Z popiołów (obchody 800-lecia Nysy) i Maryja (spektakl muzyczny wystawiony w katowickim Spodku, stworzony w ramach przygotowań do stulecia Archidiecezji Katowickiej).

 

Piotr Solorz - kompozytor, multiinstrumentalista, aktor, wokalista. Autor piosenek i muzyki teatralnej. Trener wokalny, kierownik muzyczny. Studiował na University of Louisville w USA, absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach. Współtwórca Teatru Franciszka. Odtwórca m.in. głównej roli w musicalu Jonasz w katowickim Spodku. Prowadzi prywatne studio nagrań audio. W roku 2022 napisał muzykę m.in. do Apokalipsy Bunscha, a w roku 2023 skomponował muzykę do widowisk Z popiołów i Maryja.


Stanowisko Rady Stałej KEP w sprawie prawnej ochrony ludzkiego życia

Stanowisko Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski w sprawie prawnej ochrony ludzkiego życia

 

Deklaracja Dignitas infinita o godności człowieka to dokument Dykasterii Nauki Wiary zaaprobowany przez Ojca Świętego Franciszka, poruszający kluczowe zagadnienia ludzkiego życia. W związku z narastającą w przestrzeni publicznej i działaniach rządu presją dotyczącą zmiany prawnej ochrony życia ludzkiego w kierunku legalizacji zabijania dzieci w łonie matek, pragniemy przypomnieć jednoznaczne i niezmienne stanowisko Kościoła w tej kwestii.

„Kościół nie przestaje przypominać, że «godność każdej istoty ludzkiej ma charakter istotowy i obowiązuje od chwili poczęcia do naturalnej śmierci. Uznanie tej godności jest niezbywalnym warunkiem wstępnym ochrony egzystencji osobistej i społecznej, a także niezbędnym warunkiem tego, by braterstwo i przyjaźń społeczna mogły się urzeczywistniać między wszystkimi narodami na ziemi». Opierając się na tej nienaruszalnej wartości ludzkiego życia, magisterium Kościoła zawsze wypowiadało się przeciwko aborcji. Św. Jan Paweł II pisze o tym: «Wśród wszystkich przestępstw przeciw życiu, jakie człowiek może popełnić, przerwanie ciąży ma cechy, które czynią z niego występek szczególnie poważny i godny potępienia. […] Dzisiaj jednak świadomość jego zła zaciera się stopniowo w sumieniach wielu ludzi. Akceptacja przerywania ciąży przez mentalność, obyczaj i nawet przez prawo jest wymownym znakiem niezwykle groźnego kryzysu zmysłu moralnego, który stopniowo traci zdolność rozróżnienia między dobrem i złem, nawet wówczas, gdy chodzi o podstawowe prawo do życia. Wobec tak groźnej sytuacji szczególnie potrzebna jest dziś odwaga, która pozwala spojrzeć prawdzie w oczy i nazywać rzeczy po imieniu, nie ulegając wygodnym kompromisom czy też pokusie oszukiwania siebie. […]

Właśnie w przypadku przerywania ciąży można się dziś często spotkać z dwuznacznymi określeniami, jak na przykład ‘zabieg’, które zmierzają do ukrycia jego prawdziwej natury i złagodzenia jego ciężaru w świadomości opinii publicznej. Być może, samo to zjawisko językowe jest już objawem niepokoju nurtującego sumienia. Jednak żadne słowo nie jest w stanie zmienić rzeczywistości: przerwanie ciąży jest – niezależnie od tego, w jaki sposób zostaje dokonane – świadomym i bezpośrednim zabójstwem istoty ludzkiej w początkowym stadium jej życia, obejmującym okres między poczęciem a narodzeniem». Nienarodzone dzieci są zatem «najbardziej bezbronne i niewinne ze wszystkich, a dzisiaj odziera się je z ludzkiej godności, aby robić z nimi to, co się chce, pozbawiając je życia i ustanawiając prawa, by nikt nie mógł temu przeszkodzić».  Należy zatem stwierdzić z całą mocą i jasnością, nawet w naszych czasach, że «obrona rodzącego się życia jest ściśle związana z obroną jakiegokolwiek prawa człowieka»” (Deklaracja Dignitas infinita, 47).

W kontekście troski o życie i rozwój dzieci, Rada Stała KEP zachęca wszystkich wiernych do włączenia się w inicjatywę Ojca Świętego Franciszka, który ustanowił pierwsze Światowe Dni Dzieci. Będą one obchodzone 25 i 26 maja 2024 roku. W naszych modlitwach pamiętajmy także o tych dzieciach, którym nigdy nie było dane ujrzeć blasku słońca.

 

Podpisali Członkowie Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski;   Jasna Góra, 2 maja 2024


2024 rokiem modlitwy (tekst ks. Teodora Suchonia)

2024 - rokiem modlitwy

 

Papież Franciszek wyraził życzenie, by rok 2024, który bezpośrednio poprzedza rok święty, był poświęcony modlitwie. Mówił 'W przygotowaniu do Jubileuszu diecezje są zaproszone do promowania szczególnych miejsc modlitwy indywidualnej i wspólnotowej. Z tego powodu należy zaplanować „pielgrzymki modlitewne” z okazji Roku Świętego, zaplanować Szkoły modlitwy: miesięczne lub tygodniowe… Czytamy na stronie www.jubileum 2025.

 

Teresa, karmelitanka, podczas pobytu w karmelu prowadzi intensywne życie modlitewne. Ale zaczęło się dużo wcześniej. Opowiada: 'Pewnego dnia nauczycielka z Opactwa zapytała mnie, co robię z dniem wolnym od nauki, kiedy zostaję sama. Odpowiedziałam, że siadam wtedy w kącie za łóżkiem, odgradzam się od reszty zasłoną i “rozmyślam'. '– Ale o czym rozmyślasz? 'Rozmyślam o Dobrym Bogu, o życiu,... O WIECZNOŚCI, po prostu rozmyślam!'.... Teraz rozumiem, że naprawdę się wtedy modliłam zupełnie o tym nie wiedząc i że już wtedy Dobry Bóg pouczał mnie w sercu”.

 

W sanktuarium w Lisieux, tak bardzo związanym z zakonem karmelitańskim, ale  także w naszych parafiach terezjańskich musimy rozwijać życie modlitewne, i niewątpliwie także zakładać Szkoły modlitwy, ponieważ temat jest bardzo ważny i nie będzie to miało wpływu tylko na rok 2024, ale także na lata kolejne. Nasza Święta zachęca nas do tego. To właśnie w modlitwie dostrzegła i zrozumiała wiele rzeczy, otrzymała wiele duchowych intuicji. Jak zatem nie dać się zafascynować życiem modlitwy, gdy słuchamy słów Świętej Teresy:   

 

„Czyż nie z modlitwy właśnie święci Paweł, Augustyn, Jan od krzyża, Thomas Akwinu, Franciszek, Dominik i tylu innych znamienitych Przyjaciół Boga, czerpali tę Boską wiedzę, która urzeka największych geniuszy? Jeden z Uczonych powiedział: Dajcie mi dźwignię i punkt oparcia, a podźwignę świat. To, czego nie mógł osiągnąć Archimedes (gdyż jego prośba nie zwracała się wcale do Boga i dotyczyła spraw jedynie materialnych), Święci osiągnęli w całej pełni. Wszechmocny dał im punkt oparcia: Samego Siebie i tylko Siebie, za dźwignię zaś: modlitwę, która roznieca ogień miłości. Toteż podźwignęli oni świat, tak jak czynią to obecnie Święci walczący i jak czynisz to będą Święci w przyszłości.(Rks C 36r-v)    

&

Papież Franciszek, w czasie roku jubileuszowego z okazji  jej 150 urodzin i 100-lecia beatyfikacji (29.04.2023) św. Teresy od Dzieciątka Jezus św. Teresa wydał adhortację Apostolską (19.10.2023),  zatytułowaną: „C’est la Confiance” („To jest ufność”). Wskazuje w niej na miłość i ufność w miłosierdzie Boże. Dziś, przykład jej Małej Drogi zachęca do wiary w nieskończoną miłość Boga i do tego, by przeżywać spotkanie z Chrystusem, otwierając się na innych. „W sercu Kościoła, Mojej Matki, będę Miłością” pisała Mała Tereska, która zmarła w wieku 24 lat i która ogłoszona została patronką misji.

 

„Tylko ufność i nic innego jak ufność powinna nas prowadzić do Miłości”. Właśnie tymi słowami napisanymi we wrześniu 1896 roku przez św. Teresę od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza inspirowany jest tytuł Adhortacji apostolskiej, którą Papież Franciszek poświęcił Małej Teresce z Lisieux.

 

Doceniona przez papieży

 

Papież Franciszek przedstawia poszczególne etapy uznania nadzwyczajnej wartości świadectwa św. Tereski, przypominając kolejne decyzje papieży: poczynając od Leona XIII, który zezwolił jej wstąpić do klasztoru w wieku 15 lat, przez Piusa XI, który ogłosił ją świętą w 1925 roku a w 1927 roku - patronką misji, po św. Jana Pawła II, który w 1997 roku zaliczył Małą Tereskę do grona Doktorów Kościoła.

 

Miłość do Jezusa o charakterze misyjnym

 

W swojej klasztornej celi św. Tereska pisała: „Jezus jest moją jedyną miłością” (numer 8 w adhortacji). Analizując doświadczenie duchowe Małej Świętej Franciszek zauważa, że spotkanie z Jezusem „wzywało Teresę do misji” i że nie wyobrażała ona sobie „swojego poświęcenia się Bogu bez poszukiwania dobra dla braci”. Wstąpiła przecież do Karmelu, aby „ratować dusze”(9).

 

Droga ufności i miłości

 

Franciszek w swej Adhortacji dotyka sedna duchowości św. Tereski, owej „Małej Drogi” zwanej także „drogą dziecięctwa duchowego”. Dla św. Teresy od Dzieciątka Jezus tym, co ma prawdziwe znaczenie jest działanie Boga, Jego łaska a nie osobiste zasługi, ponieważ to On nas uświęca. Papież pisze więc, że „najwłaściwszą postawą jest pokładanie ufności serca poza nami samymi: w nieskończonej miłości tego Boga, który kocha bez granic i który wszystko ofiarował w Krzyżu Jezusa”(20).

 

Oddać się w ręce Ojca

 

W życiu - jak zauważa Franciszek – „wielokrotnie przytłaczają nas lęki, pragnienie po ludzku rozumianego poczucia bezpieczeństwa, potrzeba posiadania wszystkiego pod kontrolą”(23). Ufność, a więc zatracenie się w Bogu, o którym mówi św. Tereska, „wyzwala nas z obsesyjnych kalkulacji, z ciągłych obaw o przyszłość, z lęków, które odbierają pokój”. „Jeśli znajdujemy się w rękach Ojca, który bezgranicznie nas kocha, pozostanie to prawdą bez względu na okoliczności - stwierdza papież, dodając, że wówczas - będziemy mogli podążać naprzód niezależnie od tego, co się zdarzy”(24).

 

„Próba przeciw wierze” i ufność w miłosierdzie

 

Życie duchowe młodej karmelitanki nie było wolne od prób, również prób przeciw wierze. W jej czasach coraz szerzej rozprzestrzeniał się nowożytny ateizm. Św. Tereska „czuje się siostrą ateistów” (26) i wstawia się za nimi, ofiarowując swe życie i odnawiając swoje wyznanie wiary. Pokłada bezgraniczną ufność w nieskończonym miłosierdziu Boga. W Bogu wszystko bowiem jest miłością, również sprawiedliwość. „To jedno z najważniejszych odkryć Małej Tereski, jeden z jej największych darów dla Ludu Bożego” - pisze Papież i dodaje, że „w nadzwyczajny sposób przeniknęła ona głębiny Bożego miłosierdzia i zapaliła w nich płomień swej nieskończonej nadziei”(27).

 

„W sercu Kościoła, mojej Matki, będę Miłością”

 

Od św. Teresy z Avila Mała Tereska odziedziczyła, jak czytamy w Adhortacji „wielkie umiłowanie Kościoła i udało jej się odkryć głębię tej tajemnicy”. W Dziejach duszy pisała „zrozumiałam, że Kościół posiada serce i że to serce płonie miłością”, dodając z naciskiem „W sercu Kościoła mojej Matki będę Miłością”(39). Franciszek zwraca uwagę, że „nie jest to serce Kościoła triumfującego, jest to serce Kościoła kochającego, pokornego i miłosiernego”. Papież podkreśla również, że „ takie odkrycie serca Kościoła jest wielkim światłem także dla nas, abyśmy nie gorszyli się ograniczeniami i słabościami instytucji kościelnej, naznaczonej ciemnością i grzechami”(41).

 

Ostatecznie liczy się tylko miłość

 

W ostatnim rozdziale Franciszek stwierdza, że nowa Adhortacja apostolska jest okazją, by przypomnieć, że - jak czytamy w Evangelii Gaudium - w Kościele misyjnym „przepowiadanie koncentruje się na tym, co jest piękniejsze, większe, bardziej pociągające i jednocześnie najbardziej potrzebne”(47). Papież podkreśla, że „ostatecznie liczy się tylko miłość”(48), a zwracając się do teologów i ekspertów w dziedzinie moralności zaznacza: „Każdy w swojej własnej dziedzinie nadal musi przyswajać tę genialną intuicję Małej Tereski i wyciągnąć z niej konsekwencje teoretyczne i praktyczne, doktrynalne i duszpasterskie, osobiste i wspólnotowe. Potrzebujemy śmiałości i wewnętrznej wolności, aby móc to uczynić”(50).

 

Aktualność Małej Drogi

 

Na zakończenie, Papież przypomina zasadnicze aspekty Małej Drogi św. Tereski, podkreślając jej aktualny charakter. Adhortację wieńczy krótka modlitwa, w której Franciszek prosi Świętą: „Pomóż nam zawsze ufać tak jak Ty w wielką miłość, jaką Bóg ma ku nam, abyśmy mogli naśladować każdego dnia Twoją małą drogę świętości”(53).

 

Cały tekst adhortacji pod linkiem:

https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/20231015-santateresa-delbambinogesu.html


Propozycje Archidiecezjalnego Centrum Formacji Pastoralnej

W naszej Archidiecezji od kilku lat działa Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej, którego zadaniem jest wspieranie szeroko rozumianej formacji chrześcijańskiej, w tym pogłębianie wiedzy dotyczącej naszej wiary. W najbliższym czasie Centrum zaprasza na następujące kursy:

Czytamy w Kościele https://centrum.katowice.pl/czytamy-w-kosciele/ (8 spotkań, wtorek 19.00 wg planu, online ZOOM, prowadząca dr Magdalena Jóźwik, nurkujemy w sobory, sprawdzimy fakty, rozwiejmy mity, a przede wszystkim czytamy teksty z uwzględnieniem kontekstu)

Ekumenizm dla każdego https://centrum.katowice.pl/ekumenizm-dla-kazdego/ (10 spotkań, wtorek 19.00 wg planu, online ZOOM, prowadzący dr Andrzej Lwowski, dr Magdalena Jóźwik, poznajemy historię podziału oraz różnice doktrynalne między chrześcijanami)

Współczesne dyskusje teologiczne https://centrum.katowice.pl/wspolczesne-dyskusje-teologiczne/ (8 spotkań, środa 19.00, wg planu, stacjonarnie Seminarium w Katowicach + streaming na Youtubie, prowadzący ks. dr Grzegorz Strzelczyk, dyskusje nad aktualnymi wyzwaniami Kościelnymi i kulturowymi)

Warsztaty „Fastryga w praktyce” – warsztaty dla animatorów (grup parafialnych, zwłaszcza młodzieży przygotowującej się do bierzmowania)

„Komunikacja w grupie” Joanna Dyduch – psycholog, psychoterapeuta (17.02.2024)

 „Jak pracować z konspektem i materiałami?” Młodzi na Progu – autorzy materiałów formacyjnych oraz warsztatów i rekolekcji (24.02.2024)

„Animator i grupa – jak pracować, by owocnie współpracować?” Magdalena Kudełka-Lwowska – wykładowczyni, trenerka warsztatów psychologicznych i pastoralnych, dr teologii pastoralnej (02.03.2024)

„Jak przygotować i prowadzić modlitwę dla młodych?” ks. Bartosz Jankowski – prezbiter archidiecezji katowickiej, psychoterapeuta (09.03.2024)

„Kryzys w posłudze – szansa i wyzwanie” Urszula Kotas – life coach, doradczyni filozoficzna, trenerka (16.03.2024)

„Jak różnią się pokolenia?” Marcin Moroń – psycholog, wykładowca, doradca życia rodzinnego (23.03.2024)

Można zapisać się na cały cykl, można na poszczególny warsztat, sobota 10.00-12.00, online na zoomie, https://centrum.katowice.pl/fastryga-w-praktyce/

Z wszystkich zajęć jak zwykle przesyłamy nagrania video i audio.

Bardzo gorąco prosimy o przesłanie informacji dalej oraz w mediach społecznościowych.

Zachęcamy do słuchania naszego podcastu „WIARYgodnihttps://youtu.be/cgavDgYxm6k?si=0pV3kXui0oApi1I_


Prawne vademecum katolika


ŚWIĘTY JAN PAWEŁ WIELKI Stanowisko KEP

ŚWIĘTY JAN PAWEŁ WIELKI

Stanowisko Konferencji Episkopatu Polski

 

W ostatnich dniach mamy do czynienia z bezprecedensowym atakiem na osobę i wizerunek Świętego Jana Pawła II. Dzieje się to w Ojczyźnie Papieża, który jak nikt inny rozsławił imię Polski na całym świecie. „Papież Jan Paweł II – pisał burmistrz Rzymu z okazji jego beatyfikacji – zostawił niezatarty znak na historii chrześcijaństwa oraz na historii narodów Europy i całego świata. Ojciec Święty Wojtyła stał się symbolem, przewodnikiem, zarówno dla osób wierzących, jak i niewierzących. Był Papieżem, którego wkład okazał się decydujący dla obalenia komunizmu oraz tych wszystkich doktryn, które zmierzały do przekreślenia wszelkiej godności i wolności istoty ludzkiej. Liczne narody odnalazły w nim pokłady ogromnej siły, zdolnej do przekazywania piękna wiary i wartości z nią związanych.”

Papież Franciszek z okazji kanonizacji przypomniał, że Karol Wojtyła zanim wyruszył, by przemierzać drogi świata, dorastał do służby Chrystusowi i Kościołowi w swojej Ojczyźnie, w Polsce. „Dziękuję narodowi polskiemu i Kościołowi w Polsce za dar Jana Pawła II” – powiedział Franciszek i podkreślił, że Papież Polak nadal inspiruje nas poprzez słowa, pisma, gesty, styl posługi, cierpienie przeżywane z heroiczną nadzieją. „Inspiruje nas jego całkowite powierzenie się Chrystusowi, Odkupicielowi człowieka i Matce Bożej.”

Święty Jan Paweł II to jeden z największych rodaków w naszych dziejach. Jest także ojcem naszej wolności. Szedł przed nami jak Mojżesz – wyprowadził z domu niewoli, przeprowadził przez Morze Czerwone i przypomniał nam tablice Bożych przykazań. Stanął w szeregu wielkich proroków, potężnych w słowie i czynie. Wskazywał drogę, chronił przed niebezpieczeństwem, przestrzegał przed uwikłaniem w ciernie zła i grzechu. Brał nas na swoje ramiona i z miłością odnosił do Chrystusowej owczarni

Poeta i myśliciel cenił i kochał polską kulturę, historię i tradycję. Wielki i wymagający nauczyciel zatroskany był o dziedzictwo, któremu na imię Polska. On z tego dziedzictwa się wywodził, w nim się wychowywał i wzrastał, ono go ukształtowało. Był z tego dziedzictwa dumny i nie wstydził się tego wyznać przed światem. A jednocześnie był tego świata pierwszym obywatelem, szedł do wszystkich narodów. Okazywał szacunek dla każdej kultury, historii i tradycji. Apelował o duchową jedność Europy, przypominał jej chrześcijańskie korzenie, z których wyrasta nasza kultura i cywilizacja.

Jego pielgrzymki do Ojczyzny były wielkimi rekolekcjami dla narodu, milowymi kamieniami naszej historii, tchnieniem Ducha Świętego w sumienia umęczonych i zdezorientowanych rodaków. Wypowiadał słowa mające sprawczą moc, zdolne pchnąć historię kraju i losy ludzi na nowe tory:  „Niech zstąpi Duch Twój”, „Pokój Tobie Polsko, Ojczyzno moja!” „Każdy powinien mieć swoje Westerplatte!” „Nie lękajcie się być świętymi!” „Miejcie wyobraźnię miłosierdzia!”.

Jego papieskie przepowiadanie, apostolskie wizyty, a także wysiłki dyplomatyczne przyczyniły się do wzrostu duchowego milionów ludzi na całym świecie. Dla nich Papież Polak był i pozostaje moralnym punktem odniesienia, nauczycielem wiary, a także orędownikiem w niebie.

Wobec podejmowanych ostatnio na szeroką skalę prób zdyskredytowania osoby i dzieła św. Jana Pawła II, raz jeszcze apelujemy do wszystkich o uszanowanie pamięci jednego z najwybitniejszych naszych rodaków. Przeprowadzony proces kanonizacyjny, a w tym, dogłębna, naukowa analiza historyczna, nie pozostawia wątpliwości odnośnie do świętości Jana Pawła II.

Czy pozwolimy odebrać sobie ten skarb na podstawie dziennikarskiego omówienia materiałów, wytworzonych przez komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa? Zostało ono dokonane z pominięciem warsztatu naukowego, w sposób stronniczy, często ahistoryczny, bez znajomości kontekstu, innych istniejących dokumentów, raportów czy opracowań. Materiały SB ukazują przede wszystkim skalę inwigilacji osoby kardynała Karola Wojtyły. Nie możemy dopuścić do sytuacji, w której wstydzić się i tłumaczyć musieliby ci, którzy sprzeciwiali się komunistycznej dyktaturze, a nie ci, którzy inwigilowali obywateli, pisali donosy, współpracowali z komunistycznym reżimem, prześladowali wierzących i łamali ludzkie sumienia.

Orzeczenie Kościoła o świętości człowieka nie jest wydawane na podstawie jego pojedynczych decyzji lub ich braku. Bierze się pod uwagę całość życia i działalności oraz zrodzone z nich owoce.

Jako papież, św. Jan Paweł II, zaliczył krzywdę wyrządzaną dziecku w sferze seksualnej do najcięższych przestępstw. Zobowiązał wszystkie episkopaty świata do wprowadzenia szczegółowych norm postępowania w takich przypadkach. Wierni jego wskazaniom, podejmujemy dzisiaj troskę o bezpieczeństwo młodych w strukturach kościelnych. Czujemy się zobowiązani, aby wszystkich zranionych poprzez ludzi Kościoła wysłuchać i przyjść im z konkretną pomocą.

            Dziękujemy wszystkim, którzy z wielką odwagą i stanowczością bronią dobrego imienia Świętego Jana Pawła II. Apelujemy, aby nie wykorzystywać osoby Papieża Polaka do celów bieżącej polityki. Zachęcamy do modlitwy za wstawiennictwem Świętego Jana Pawła II za naszą wspólnotę kościelną i narodową. Nie pozwólmy odebrać sobie poczucia dumy i radości z przynależności do Chrystusowego Kościoła. Nie dajmy się podzielić, brońmy wspólnie naszych najcenniejszych wartości.

 

Biskupi zebrani na 394. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski       Warszawa, 14 marca 2023 roku

 

Za zgodność: Ks. Jarosław Mrówczyński Zastępca Sekretarza Generalnego Konferencji Episkopatu Polski


Stanowisko Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski wobec działań Jana Pawła II odnoszących się do przestępstw seksualnych wobec małoletnich

STANOWISKO RADY STAŁEJ KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI

WOBEC DZIAŁAŃ JANA PAWŁA II ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PRZESTĘPSTW SEKSUALNYCH WOBEC MAŁOLETNICH

 

W przestrzeni publicznej coraz częściej słyszymy pytania o postawę Jana Pawła II wobec dramatu wykorzystywania seksualnego osób małoletnich i bezbronnych przez duchownych, a także o sposób reagowania na tego rodzaju przestępstwa podczas jego pontyfikatu. Coraz głośniej stawiana jest teza, że Papież nie podchodził właściwie do tego rodzaju czynów i niewiele robił, aby ten problem rozwiązać, a nawet go ukrywał. Wydaje się, że panuje swego rodzaju moda na formułowanie tego typu opinii. Wpisuje się to w próby podważenia autorytetu Jana Pawła II, a nawet zakwestionowania jego świętości, potwierdzonej w procesie beatyfikacyjnym i kanonizacyjnym. W konsekwencji stanowi to usiłowanie pomniejszenia znaczenia tego wyjątkowego pontyfikatu dla Kościoła, świata, kultury i człowieka. Medialny atak na św. Jana Pawła II i jego pontyfikat znajduje także swoją przyczynę w nastawieniu do jego nauczania, wyrażonego chociażby w takich encyklikach, jak Redemptor hominis czy Veritatis splendor, a także w głoszonej przez niego teologii ciała, co nie odpowiada współczesnym ideologiom propagującym hedonizm, relatywizm i nihilizm moralny. W tej sytuacji uczciwe szukanie prawdy i dawanie jej świadectwa jest obowiązkiem każdego prawego sumienia. Spojrzenie na działania Jana Pawła II powinno uwzględniać kontekst historyczny i ówczesny stan wiedzy, a także uwarunkowania, w jakich on żył. Były one naznaczone przede wszystkim następstwami rewolucji kulturowej 1968 roku, odrzucającej obiektywne kryteria moralności i osobowej odpowiedzialności. Powszechnie głoszono, zwłaszcza w środowiskach uniwersyteckich Zachodu, że wszystko ma tę samą wartość i że, w konsekwencji, nie istnieje odtąd żadna różnica między dobrem i złem, prawdą i fałszem, pięknem i brzydotą. Obecnie pojawiają się nowe ideologie, które są spuścizną rewolucji 1968 roku. Podważają one chrześcijańską antropologię, której podstawową prawdą jest stworzenie człowieka przez Boga, jako kobietę i mężczyznę, na Jego obraz i podobieństwo. W sposób oczywisty walka z chrześcijańską wizją człowieka łączy się z próbami podważania wielkiego autorytetu, jakim na całym świecie cieszy się św. Jan Paweł II, który z ogromną mocą głosił tę wizję na wszystkich współczesnych mu areopagach. Starając się zrozumieć podejście Jana Pawła II do problemu wykorzystywania seksualnego małoletnich, pragniemy pokazać konsekwentnie podejmowane przez niego działania.

 

1. Już w początkach pontyfikatu w wprowadzonym przez Jana Pawła II w 1983 roku nowym „Kodeksie Prawa Kanonicznego” jednoznacznie zobligowano przełożonych kościelnych do karania sprawiedliwą karą członków kleru, będących sprawcami wykorzystania seksualnego małoletnich, nie wyłączając wydalenia ich ze stanu duchownego. W 1992 roku Jan Paweł II ogłosił „Katechizm Kościoła Katolickiego”, który w artykule 2389 stwierdza, że „nadużycia seksualne popełniane przez dorosłych na dzieciach lub młodzieży powierzonych ich opiece” są grzechem, będącym „jednocześnie gorszącym zamachem na integralność fizyczną i moralną młodych, którzy będą nosić jego piętno przez całe życie, oraz pogwałceniem odpowiedzialności wychowawczej”.

 

2. Prawdopodobnie pierwszy poważny sygnał o przestępstwach seksualnych popełnianych przez duchownych na szkodę osób małoletnich dotarł do Jana Pawła II z Kościoła w Stanach Zjednoczonych w 1985 roku za pośrednictwem nuncjusza apostolskiego w Waszyngtonie. Była to analiza dotycząca nieskuteczności dotychczasowych działań Kościoła w USA wobec sprawców wspomnianych przestępstw. O rzeczywistej skali tego zjawiska nie miano jednak wtedy pełnego wyobrażenia.

 

3. Podczas wizyty ad limina episkopatu USA w 1993 roku Jan Paweł II zauważył, że biskupi nie byli jednomyślni w stosowaniu prawa karnego w odniesieniu do przestępstw seksualnych popełnianych przez duchownych. Dominowała tendencja do minimalizowania znaczenia prawa karnego w życiu wspólnoty kościelnej, a istniejące narzędzia prawne często nie były stosowane. Nie uświadamiano sobie również tego, jak głębokie i szkodliwe dla psychiki ofiar mogą być skutki tych przestępstw. W tym samym bowiem czasie w skali światowej rosły w siłę ruchy domagające się legalizacji pedofilii. Po tej wizycie w liście do biskupów amerykańskich Jan Paweł II napisał: „kanoniczne kary, które są przewidziane za niektóre przestępstwa i wyrażają społeczną dezaprobatę wobec zła, są w pełni uzasadnione. Pomagają one zachować wyraźne rozróżnienie między dobrem a złem, przyczyniają się do moralnego zachowania, a także tworzą właściwą świadomość wagi popełnionego zła”. W drugiej części tego listu Jan Paweł II przestrzegał przed traktowaniem zła moralnego jako okazji do sensacji. „Zło rzeczywiście może być sensacyjne, ale sensacyjność wokół niego jest zawsze niebezpieczna dla moralności” – pisał. Możliwe, że ten sposób myślenia Papieża był pewną konsekwencją wynikającą z jego polskich bolesnych doświadczeń, gdy pod rządami komunistów mass media były niejako urzędowo wrogie wobec Kościoła i częstokroć pojawiające się w niej informacje były po prostu kłamstwami i oszczerstwami. Postawa nieufności i niedowierzania wobec pojawiających się zarzutów dotyczących duchownych była zatem w dużej mierze uzasadniona, tym bardziej że w systemie komunistycznym były one często sposobem dyskredytowania pozycji i działania Kościoła oraz okazją do werbowania współpracowników spośród duchowieństwa.

 

4. Wydaje się, że w okresie od połowy lat osiemdziesiątych do połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku skandal wykorzystania seksualnego rysował się dla Jana Pawła II głównie jako problem Kościoła w Stanach Zjednoczonych i w krajach anglosaskich. Dlatego w 1994 roku wydał on indult dla Kościoła w USA, którego celem było zapewnienie większej ochrony dzieci i młodzieży poprzez uzgodnienie przepisów kościelnych z prawem amerykańskim. Dokument ten podniósł wiek ochrony osób małoletnich z 16 do 18 lat i wydłużył okres przedawnienia przestępstw wykorzystania seksualnego małoletnich do 10 lat od ukończenia 18. roku życia przez osobę skrzywdzoną. Dwa lata później, w 1996 roku, Papież wydał podobny indult dla Kościoła w Irlandii, skąd również zaczęły napływać informacje o przestępstwach seksualnych popełnionych przez duchownych. Świadomość Papieża dotycząca skali i skutków tych przestępstw wzrastała zatem wraz z upływem lat. Stawało się dla niego coraz bardziej jasne, że biskupi i wyżsi przełożeni zakonni nie podejmowali adekwatnych i przewidzianych prawem działań oraz że nie radzili sobie z ich stosowaniem.

 

5. Dlatego, pomimo posoborowych tendencji decentralizacyjnych, w 2001 roku Jan Paweł II wydał dokument Sacramentorum sanctitatis tutela dla całego Kościoła. Dziecko zostało w nim ukazane jako jeden z największych skarbów, który za wszelką cenę należy chronić. Krzywda wyrządzona dziecku w sferze seksualnej została uznana za jedno z najcięższych przestępstw kościelnych i zrównana z profanacją Najświętszego Sakramentu czy złamaniem tajemnicy spowiedzi. Aby uniknąć bagatelizowania tych przestępstw w ramach Kościołów lokalnych, Papież na mocy tego dokumentu ustanowił jurysdykcję Stolicy Apostolskiej nad wszystkimi przypadkami wykorzystania seksualnego małoletnich od momentu uprawdopodobnienia się przestępstwa i nakazał jego zgłoszenie do Kongregacji Nauki Wiary. Odtąd postępowania karne prowadzone w tych sprawach zostały zarezerwowane Stolicy Apostolskiej i po dzień dzisiejszy pozostają pod jej ścisłą kontrolą. Decyzja ta pokazała, że Jan Paweł II zdał sobie sprawę ze skali i globalnego charakteru kryzysu spowodowanego wykorzystaniem seksualnym dzieci i młodzieży. Ta zmiana w stosowaniu i egzekwowaniu prawa była prawdziwie bezprecedensowa. Z perspektywy czasu widać, że okazała się ona punktem przełomowym w walce Kościoła z przestępstwami seksualnymi we własnych szeregach. W ślad za tymi decyzjami Jana Pawła II Stolica Apostolska zobowiązała wszystkie Episkopaty do wprowadzenia szczegółowych norm postępowania w takich przypadkach, przy równoczesnym respektowaniu prawa świeckiego.

 

6. Przejawem wzrastającej świadomości Papieża było jego przemówienie do kardynałów amerykańskich w kwietniu 2002 roku podczas spotkania, które było bezpośrednim następstwem fali ujawnień przestępstw wobec dzieci i małoletnich dokonanych przez osoby duchowne, sprowokowanej przez serię artykułów zamieszczonych w dzienniku „Boston Globe”. Dokonując diagnozy kryzysu, Jan Paweł II wskazał na ból osób zranionych przestępstwem. Ofiary nadużyć oraz ich rodziny zapewnił o „swojej głębokiej solidarności i trosce”. Zaznaczył przy tym, że zmierzenie się z tymi bolesnymi skutkami musi odmienić Kościół i uczynić go bardziej świętym. Podkreślił też, że kto krzywdzi młodych, jest tej świętości zaprzeczeniem i że „w kapłaństwie i życiu zakonnym nie ma miejsca dla tych, którzy krzywdziliby małoletnich”. Za istotną część problemu uznał też fakt, że „wielu czuje się zranionych sposobem podejścia hierarchów do tych przestępstw” oraz ich „decyzjami, które w skutkach okazały się błędne”. Podana przez Papieża diagnoza kryzysu jest zatem jasna, a kierunek działań, które mają uzdrowić sytuację – jednoznaczny.

 

7. Z przedstawionych działań Jana Pawła II wobec ujawniającego się coraz wyraźniej kryzysu wyłania się obraz Pasterza, który odważnie i zdecydowanie pragnął się z nim zmierzyć, będąc równocześnie świadomy, że kryzys ten może zagrozić zdolności Kościoła do właściwego pełnienia jego misji w świecie. Papież doszedł do wniosku, że tylko „Kościół, stawiający czoła problemowi wykorzystywania z jasnością i determinacją” może również pomóc społeczeństwu przeciwstawić się pladze przestępstw seksualnych wobec małoletnich i bezbronnych. Widząc, że wobec tego problemu punktowe odpowiedzi nie są wystarczającym rozwiązaniem, w 2001 roku Papież podjął decydujący krok i zmienił prawo, które stało się narzędziem dla całego Kościoła. Tą zmianą uruchomił proces oczyszczania Kościoła, kontynuowany przez jego następców: papieży Benedykta XVI i Franciszka. Usiłując dzisiaj zrozumieć ówczesną sytuację, trzeba też uwzględnić dominującą wtedy także w Kościele mentalność dyskrecji. Jeśli więc nawet podejmowano jakieś działania, to jednocześnie panował lęk i opór przed ich transparentnym komunikowaniem. Ponadto lektura raportu Stolicy Apostolskiej dotyczącego byłego kard. Theodora McCarricka każe stawiać pytania o to, w jakim stopniu Jan Paweł II był rzetelnie informowany przez powołane do tego organy, a w jakim stopniu pewne decyzje były podejmowane bez jego wiedzy na innych szczeblach władzy, zgodnie z kompetencjami. W każdym razie raport nt. McCarrica nie pokazuje jakiegokolwiek „tuszowania” czy „zamiatania pod dywan” przez Jana Pawła II przestępstw seksualnych, których dopuścili się duchowni. Próba zrozumienia postawy i działań świętego Jana Pawła II może być dla nas szansą na uświadomienie sobie, że działanie Boże przechodzi przez zwykłe – uwarunkowane kontekstem dziejowym i osobistą historią – człowieczeństwo. Jest także dla nas drogą do głębszego zrozumienia świętości, która polega na heroicznym przeżywaniu wiary, nadziei i miłości. Papież wielką wrażliwością otaczał każdego człowieka, o czym świadczy jego życie i nauczanie. Ogłoszenie przez Kościół świętości człowieka nie jest stwierdzeniem jego bezgrzeszności, a tym bardziej bezbłędności, lecz uznaniem świadectwa jego więzi z Chrystusem, mimo i na przekór ludzkim ograniczeniom i uwarunkowaniom.

Bezspornym faktem jest, że Jan Paweł II był papieżem, który zgodnie z nabywaną wiedzą podjął zdecydowaną walkę z przypadkami wykorzystywania seksualnego dzieci i małoletnich przez niektórych duchownych oraz wprowadził obowiązujące w całym Kościele normy rozliczania tego typu przestępstw, podkreślając, że w „stanie kapłańskim i życiu zakonnym nie ma miejsca dla tych, którzy krzywdziliby młodych”. Rozpoczął jakże ważny i kontynuowany do dziś proces oczyszczenia Kościoła w tej sferze.

 

Jasna Góra, 14 listopada 2022 roku


Zapamiętaj mnie (90 dni)

Aby uzyskać dane do logowania zadzwoń: 32 733-39-42